Kamiła Walijewa złapana na dopingu. Michał Rynkowski z POLADA: kara? Między naganą a dwoma latami dyskwalifikacji

Pekin 2022. Podejrzana o stosowanie dopingu Kamiła Walijewa szykuje się do zmagań solistek

Sara Kalisz, TVPSPORT.PL: – Kamiła Walijewa zapisała się w Pekinie jako ta, która wykonała poczwórnego salchowa. Ujawniono, że jej test na obecność dopingu, zrobiony przed igrzyskami, 25 grudnia, wyszedł pozytywny. Wynik został przekazany dopiero na początku lutego. Jak mogło do tego dojść?
Michał Rynkowski: – Jeżeli chodzi o wynik testu, który został przeprowadzony 25 grudnia, to rzeczywiście mogłoby się wydawać, że na wynik przyszło czekać długo. Wypadałoby, by Rosyjska Agencja Antydopingowa wykonała analizy w trybie przyspieszonym. Pamiętajmy jedna o tym, że Rosjanie nie mają w tej chwili własnego laboratorium. Korzystają z tego w Sztokholmie. Chwilę zajmuje sam transport probówek. Najpierw należy dostarczyć je do Moskwy, a później dopiero lecą do Szwecji. To wszystko trwa. Samo laboratorium z kolei ma na wydanie wyniku 20 dni roboczych, chyba że inaczej stanowi kontrakt zawarty z konkretną agencją antydopingową. Ten czas mniej więcej może się więc zgadzać.

Niemniej jednak my, jako Polska Agencja Antydopingowa, już od kilku lat analizujemy próbki od zawodników wyjeżdżających na igrzyska olimpijskie w terminie 48 godzin. Wszystko po to, by uniknąć niespodzianek, które spotkały rosyjską zawodniczką.

– Umówmy się: Rosjanom mogło nie zależeć na tym, by wyniki wyszły na światło dzienne jak najszybciej, jeśli 15-latka szprycowana była dopingiem.
– Oczywiście. W grę wchodzi również kolejna kontrowersja – uchylenie tymczasowej dyskwalifikacji, która została nałożona na łyżwiarkę przez panel dyscyplinarny funkcjonujący przy RUSADA. Międzynarodowy Komitet Olimpijski wykorzystał już prawo do apelacji. Czasu jest mało, bo zawodniczka startuje już w przyszłym tygodniu. Pytanie, czy Trybunał Arbitrażowy ds. Sportu da radę w tak krótkim terminie tę sprawę rozpoznać.

Jeśli kara tym czasowej dyskwalifikacji zostałaby przywrócona, wtedy kwestia jest jasna przynajmniej w kontekście dalszego udziału 15-latki w igrzyskach olimpijskich. To, co jest cały czas niepewne, to ceremonia medalowa.

– Jak to możliwe, że jednego dnia przedstawiane są informacje, że zawodniczka jest zawieszona, by kolejnego tę karę usunąć?
– Jest to prawo zawodnika. Każdy może się odwołać od wyroku tymczasowej dyskwalifikacji. Walijewa z tego skorzystała. Niemniej jednak ta decyzja wprowadziła bardzo dużą niepewność i chaos w kontekście rywalizacji w igrzyskach olimpijskich. Obawiam się, że jeśli chodzi o kwestię ceremonii medalowej, która została zawieszona, to może ona zostać przeciągnięta na dłuższy czas niż tylko do końca igrzysk olimpijskich. Może być tak, że dowiemy się, kto został złotym medalistą w tej konkurencji dopiero po kilku miesiącach.

– Jaka mogła być podstawa odwołania się zawodniczki, która następnie została uznana przez komitet?
– Nie wystarczy tylko powiedzieć, że nie stosowało się dopingu. Trzeba przedstawić konkretne dowody i poinformować o okolicznościach przyjęcia substancji zabronionej. Kiedy w konkretnej sprawie wszystko wskazuje na to, że na przykład kara będzie niska lub postępowanie zakończy się naganą i widać to już na wstępnym etapie postępowania, wtedy organ dyscyplinarny może zdecydować się na to, by uchylić karę czasowej dyskwalifikacji.

Gdyby okazało się, że zawodnik jest zawieszony czasowo na okres sześciu miesięcy, ale dostał finalnie karę nagany, to pojawi się kolejny problem – odszkodowawczy. Teoretycznie sportowiec mógłby przecież startować, a został potraktowany zbyt surowo. Wszystko trzeba więc rozpatrywać indywidualnie. Nie znamy wszystkich szczegółów postępowania w sprawie rosyjskiej zawodniczki. Nie wiemy, jakie były okoliczności przyjęcia substancji zabronionej i jaki był w tym cel. Zakładam, że te wszystkie informacje są już w posiadaniu RUSADY i panelu dyscyplinarnego, który tę sprawę wstępnie rozpoznawał.

– W mediach przemknęło, że Kamiła Walijewa mogła przyjąć substancję zabronioną, czyli trimetazydynę, jako składową leku na anginę. To w profesjonalnym sporcie możliwe? Mieliśmy już przykład Therese Johaug, która przez użycie maści na oparzenie warg miała dostać pozytywny test na clostebol. To było bezpośrednim powodem opuszczenia igrzysk w Pjongczangu.
– Jeśli chodzi o Therese Johaug, to przyjmowała maść, która uznana była za zabronioną. Substancja zakazana dostała się do jej organizmu poprzez smarowanie ust. Jeśli w przypadku Walijewej chodziło o proces leczenia, to, choć należałoby zapytać specjalistów, na pierwszy rzut oka nie jest to standardowe podejście, by przeziębienie czy anginę leczyć trimetazydyną. Raczej stosuje się innego rodzaju leki. To wiem z dość wąskiego doświadczenia i tego, z czym my mamy na co dzień do czynienia, jeśli chodzi o zdrowie sportowców.

– Trudno jest też spodziewać się, że lekarz zawodnika, który pracuje profesjonalnie, nie ma pojęcia, które leki są dopingowo bezpieczne, a które nie.
– Oczywiście. Jeśli doszłoby do sytuacji, w której lekarz kadry czy klubowy zdecydowałby się na podanie takiej substancji, to świadczyłoby to o wielkim braku profesjonalizmu, narażeniu zawodniczki na poważne konsekwencje dotyczące ewentualnych sankcji, czy też złamanie kariery. Taka niefrasobliwość ze strony sztabu medycznego może się zakończyć bardzo przykrymi konsekwencjami dla samego sportowca.

– Kamiła Walijewa ma 15 lat, czyli klasyfikowana jest jako nieletnia. Co to zmienia w odniesieniu do całej sprawy?
– Jeśli chodzi o podleganie samym przepisom antydopingowym, to zmienia niewiele. Jeżeli jednak doszłoby do wymierzenia sankcji, to mogłaby zostać potraktowana delikatniej. ITA (International Testing Agency – przyp. red.) rozwiała wątpliwości co do statutu samej zawodniczki. Wskazała, że jest to osoba chroniona. Kara, która może zostać wymierzona w jej przypadku, oscyluje między naganą a dwoma latami dyskwalifikacji.

Ponadto, w przypadku osób poniżej 16. roku życia, specyficznie podchodzi się do publikowania danych osobowych w kontekście naruszeń antydopingowych. Chroni się je, by informacje o postępowaniu nie ujrzały światła dziennego. Jeśli jednak podobna sprawa ma miejsce podczas igrzysk, to trudno to wszystko zablokować, bo pojawia się informacja naruszeniu przepisów antydopingowych i o tym, że zawodniczka może nie wystąpić w kolejnych zmaganiach. Trudno to ukryć, a wszyscy dodatkowo domagają się błyskawicznych odpowiedzi.

Stwórz siatkę dopingową na IO, spraw tym samym, że twoi sportowcy na kolejnych igrzyskach nie mogą występować pod krajową flagą.

Ukrywaj szprycowanie dopingiem dalej, nawet jeśli mowa o 15-latce.

Sounds like Russia #Pekin2022 #Beijing2022

— Sara Kalisz (@SaraKalisz) February 11, 2022

– To nie jest pierwszy przypadek użycia trimetazydyny w czasie igrzysk olimpijskich. W Pjongczangu została na tym złapana bobsleistka Nadieżdża Siergiejewa. Kara? Osiem miesięcy zawieszenia. Chyba dotkliwa.
– Mogłoby być jeszcze surowiej. W przypadku zawodników, którzy nie mają statusu osób chronionych, pełnoletnich sportowców, kara może wynosić do czterech lat. Przy tej substancji, która traktowana jest jako nieokreślona, czyli kolokwialnie mówiąc można ją zaliczyć do katalogu twardego dopingu, wachlarz kar jest szeroki. Jeśli zawodnicy udowodnią, że okoliczności stosowania zakazanych preparatów nie miały celu dopingowego, a na przykład związane były z leczeniem, to tego typu przypadki mogą zostać potraktowane łagodniej.

– Łyżwiarstwo figurowe to dyscyplina, w której liczy się precyzja. Jak trimetazydyna mogła wpłynąć na zawodniczkę?
– W przeszłości zdarzały się sprawy, w których wykrywano steroidy anaboliczne androgenne u szachistów. Podlegali oni bardzo surowemu reżimowi i sankcjom mimo tego, że jest to substancja, która akurat w tej dyscyplinie sportu nie ma raczej bezpośredniego przełożenia na wynik sportowy. Co było niepodważalne, to to, że doszło do naruszenia reguł rywalizacji. Oczekujemy od sportowca, że będzie rywalizował w duchu fair play i nie użyje dopingu. Chodzi przecież też o kwestię zdrowia sportowców. To priorytet przepisów antydopingowych.

Co do samej łyżwiarki, to substancja ta mogła pomóc w regeneracji, w lepszym dotlenieniu mięśni. Mogła mieć więc przełożenie na rywalizację sportową. Łyżwiarstwo figurowe mimo wszystko nie jest dyscypliną wysokiego ryzyka. To sport bardzo techniczny, precyzyjny, który wymaga się przede wszystkim zdolności artystycznych. To nie jest klasyczna dyscyplina, w której potrzebna jest duża wytrzymałość albo siła.